راهنمای انتخاب کفش سنگنوردی و شناخت انواع آنها

انتخاب کفش سنگنوردی مناسب، یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که هر سنگنورد، از مبتدی تا حرفه‌ای، باید با دقت آن را اتخاذ کند. کفش تنها یک پوشش برای پا نیست؛ بلکه رابطه‌ی مستقیم بین شما و سنگنوردی است و تأثیر بسزایی در عملکرد، راحتی و حتی پیشرفت شما دارد. یک انتخاب اشتباه می‌تواند منجر به ناراحتی، درد، کاهش عملکرد و حتی آسیب‌دیدگی شود، در حالی که یک کفش مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا با اطمینان بیشتری روی مسیرهای دشوار حرکت کنید و از صعود خود لذت ببرید. این راهنما به شما کمک می‌کند تا با شناخت انواع کفش‌ها، ویژگی‌های آن‌ها و نکات کلیدی پرو، بهترین انتخاب را متناسب با نیازها و سطح مهارت خود داشته باشید.

آناتومی کفش سنگنوردی: شناخت اجزا و کارکردها

پیش از انتخاب کفش سنگنوردی ، آشنایی با بخش‌های مختلف یک کفش سنگنوردی ضروری است؛ چرا که هر جزء نقش خاصی در عملکرد کلی کفش ایفا می‌کند:

• رویه (Upper): این بخش که قسمت بالایی کفش را تشکیل می‌دهد، می‌تواند از چرم طبیعی، چرم مصنوعی یا ترکیبی از هر دو ساخته شود. رویه نقش مهمی در راحتی، تنفس‌پذیری و کشسانی کفش دارد. چرم طبیعی معمولاً کشسانی بیشتری دارد و پس از مدتی به شکل پا در می‌آید، در حالی که چرم مصنوعی کمتر کش می‌آید و شکل خود را حفظ می‌کند.
• لژ (Midsole): لژ در زیر کف پا قرار دارد و مسئول حمایت و انتقال نیرو است. ضخامت و سختی لژ تعیین‌کننده‌ی میزان حمایت و حساسیت کفش است. لژهای ضخیم‌تر حمایت بیشتری دارند و برای سنگنوردان مبتدی یا صعودهای طولانی مناسب‌اند، در حالی که لژهای نازک‌تر حساسیت بیشتری به سنگ می‌دهند و برای صعودهای تکنیکی‌تر کاربرد دارند.
• لاستیک (Rubber): مهم‌ترین بخش کفش سنگنوردی برای چسبندگی به سنگ، لاستیک زیرین کفش است. نوع و سختی لاستیک بر چسبندگی، دوام و حساسیت کفش تأثیر می‌گذارد. لاستیک‌های نرم‌تر چسبندگی فوق‌العاده‌ای روی سطوح صاف دارند اما دوام کمتری دارند، در حالی که لاستیک‌های سخت‌تر بادوام‌تر هستند اما چسبندگی کمتری ارائه می‌دهند.
• پاشنه (Heel Cup): این بخش پشت کفش را در بر می‌گیرد و وظیفه‌ی فیت کردن پا در کفش و کمک به تکنیک‌های هوک پاشنه (Heel Hook) را دارد. شکل و سختی پاشنه در مدل‌های مختلف متفاوت است و باید به گونه‌ای باشد که پاشنه‌ی پا به خوبی در آن محکم شود.
• پنجه (Toe Box): پنجه‌ی کفش جایی است که انگشتان پا در آن قرار می‌گیرند. شکل و فضای این قسمت برای راحتی و توانایی قرار دادن پنجه روی گیره‌های کوچک بسیار حیاتی است. برخی کفش‌ها پنجه‌ی پهن‌تر و برخی باریک‌تر دارند که باید متناسب با شکل پای شما باشد.
• سیستم بسته شدن (Closure System): این بخش شامل بند، چسب یا کش است که برای محکم کردن کفش در پا استفاده می‌شود. هر سیستم مزایا و معایب خاص خود را دارد که در بخش‌های بعدی به آن‌ها می‌پردازیم.

 

راهنمای انتخاب کفش سنگنوردی منطبق با سطح مهارت و نوع صعود

انتخاب و خرید کفش سنگنوردی باید رابطه‌ی مستقیمی با سطح مهارت شما در سنگنوردی و نوع صعودهایتان داشته باشد. سنگنوردان مبتدی بهتر است به سراغ کفش‌هایی بروند که راحتی بیشتری دارند و پنجه‌ی آن‌ها خیلی خمیده نیست تا بتوانند مدت زمان طولانی‌تری کفش را به پا داشته و روی تکنیک‌های پایه تمرکز کنند؛ این کفش‌ها معمولاً لژ ضخیم‌تری دارند که حس بهتری از سنگ به شما می‌دهد.

در مقابل، سنگنوردان با تجربه و حرفه‌ای‌تر به کفش‌هایی نیاز دارند که حساسیت بیشتری داشته و پنجه‌ی آن‌ها کاملاً خمیده یا اصطلاحاً “آگریسیو” باشد. این کفش‌ها برای گرفتن گیره‌های کوچک‌تر و حرکت روی مسیرهای شیب‌دار مناسب‌ترند، اما راحتی کمتری دارند و معمولاً فقط برای مسیرهای کوتاه و دشوار استفاده می‌شوند. برای هر سطح، مهم است که کفش به خوبی به پای شما بنشیند و در عین حال امکان حرکت دقیق و کنترل شده را فراهم کند.

 

انتخاب کفش بر اساس محیط صعود: سالن یا طبیعت؟

محیطی که در آن سنگنوردی می‌کنید نیز یکی از المان های راهنمای انتخاب کفش سنگنوردی است:

• سنگنوردی در سالن (Indoor Climbing): در سالن، سطوح اغلب صاف‌تر هستند و نیاز به لاستیک نرم‌تر برای چسبندگی بیشتر روی حجم‌ها و گیره‌های پلاستیکی دارید. از آنجایی که در سالن نیاز کمتری به مقاومت در برابر سایش شدید دارید، می‌توانید از کفش‌هایی با پنجه‌ی تهاجمی‌تر (حتی در سطح مبتدی‌تر) برای تمرین تکنیک‌ها استفاده کنید. کفش‌های چسبی یا اسلیپر به دلیل سهولت در پوشیدن برای استفاده مکرر در سالن بسیار محبوب هستند.
• بولدرینگ (Bouldering): چه در سالن و چه در طبیعت، بولدرینگ شامل صعودهای کوتاه و انفجاری است که نیاز به حداکثر قدرت و دقت دارد. کفش‌های تهاجمی با لاستیک نرم و پنجه‌ی خمیده، برای گرفتن گیره‌های کوچک و انجام حرکات قدرتی ایده‌آل هستند. سیستم‌های چسبی یا اسلیپر برای راحتی در پوشیدن بین تلاش‌ها ترجیح داده می‌شوند.
• سنگنوردی اسپورت (Sport Climbing): در این سبک، شما روی مسیرهای مجهز به رول صعود می‌کنید. بسته به شیب و دشواری مسیر، می‌توانید از کفش‌های متوسط تا تهاجمی استفاده کنید. دوام لاستیک و راحتی نسبی برای مسیرهای طولانی‌تر اسپورت در طبیعت اهمیت پیدا می‌کند. کفش‌های بنددار یا چسبی می‌توانند انتخاب‌های مناسبی باشند.
• سنگنوردی سنتی (Traditional Climbing): این سبک شامل قرار دادن ابزار حمایتی توسط خود سنگنورد است. راحتی برای صعودهای طولانی و چندطوله اهمیت دارد. کفش‌های خنثی تا متوسط با پنجه‌ی نسبتاً تخت که امکان قرار دادن پا در شکاف‌ها را می‌دهند، بهترین انتخاب هستند. دوام لاستیک و مقاومت در برابر سایش نیز در این سبک بسیار مهم است.
• دیواره‌نوردی (Big Wall Climbing): برای صعودهای بسیار طولانی و چندروزه، راحتی مطلق اولویت اصلی است. کفش‌های خنثی و بسیار راحت که بتوانند برای ساعت‌های طولانی به پا باشند، انتخاب می‌شوند. در برخی موارد، حتی ممکن است از کفش‌های سایز بزرگ‌تر برای راحتی بیشتر استفاده شود.

 

انتخاب کفش سنگنوردی بچگانه: حمایت و راحتی برای صعودکنندگان کوچک

انتخاب کفش سنگنوردی برای کودکان نیازمند ملاحظات ویژه‌ای است، چرا که پاهای آن‌ها در حال رشد است و تمرکز اصلی بر راحتی و حمایت صحیح از پا است. کفش‌های بچگانه معمولاً دارای پنجه‌ای خنثی یا تخت هستند تا از فرم طبیعی پای کودک حمایت کنند و از فشار بیش از حد به انگشتان که می‌تواند به رشد آسیب برساند، جلوگیری شود. این کفش‌ها معمولاً لژ ضخیم‌تری دارند تا راحتی بیشتری فراهم کرده و به کودکان اجازه دهند تا مدت زمان طولانی‌تری بدون ناراحتی از صعود لذت ببرند.

 

نکات مهم در هنگام پرو و خرید کفش سنگنوردی

پرو کردن کفش سنگنوردی، حیاتی‌ترین مرحله در فرآیند انتخاب و راهنمای انتخاب کفش سنگنوردی است. این نکات را در نظر بگیرید:

• زمان پرو: بهتر است کفش را در پایان روز یا بعد از کمی فعالیت بدنی پرو کنید، زمانی که پاهای شما کمی متورم‌تر هستند. این کار به شما کمک می‌کند تا مطمئن شوید کفش در طول صعودهای طولانی‌تر تنگ نخواهد شد.
• پوشیدن جوراب: کفش سنگنوردی به طور سنتی بدون جوراب پوشیده می‌شود تا حداکثر حساسیت به سنگ را داشته باشید. هنگام پرو نیز بدون جوراب یا با نازک‌ترین جوراب ممکن پرو کنید.
• فیت محکم و بدون فضای خالی: کفش باید به گونه‌ای باشد که هیچ فضای خالی در آن وجود نداشته باشد و پا کاملاً در آن محکم شود. انگشتان پا باید کمی خمیده باشند و تا انتهای پنجه برسند، اما نه به شکلی که درد زیادی احساس کنید.
• عدم وجود نقاط فشار:در انتخاب کفش سنگنوردی نباید هیچ نقطه فشاری ایجاد کند که باعث درد شدید یا بی‌حسی شود. به خصوص به پاشنه و قسمت بالای پنجه توجه کنید. کمی ناراحتی طبیعی است، اما درد تیز یا سوزش نباید وجود داشته باشد.
• تست حرکت: پس از پوشیدن کفش، روی یک گیره‌ی کوچک یا لبه‌ی پله بایستید و وزن خود را روی پنجه بیندازید. کفش نباید از پاشنه‌ی شما خارج شود یا پاشنه به سمت بالا حرکت کند. همچنین، سعی کنید چند هوک پاشنه و پنجه را امتحان کنید تا از فیت بودن کفش در این حرکات مطمئن شوید.
• مراقب کش آمدن باشید: چرم طبیعی کش می‌آید، در حالی که چرم مصنوعی و برخی مواد سنتتیک کمتر کش می‌آیند. این نکته را در هنگام انتخاب سایز در نظر بگیرید. اگر کفش چرمی انتخاب می‌کنید، می‌توانید آن را کمی تنگ‌تر بگیرید، اما در مورد کفش‌های مصنوعی بهتر است سایز دقیقتری را انتخاب کنید.

 

چه عواملی در انتخاب کفش سنگنوردی تاثیر گذارند؟

اندازه کفش سنگنوردی

اندازه کفش سنگنوردی معمولاً باید کوچک‌تر از سایز کفش روزمره شما باشد. دلیل این امردر انتخاب کفش سنگنوردی ، بهبود تماس با سنگ و افزایش دقت در قرارگیری پا است. اما:

• برای مبتدیان:کفشی انتخاب کنید که فیت باشد اما دردناک نباشد.
• برای حرقه ای ها:ممکن است کفش‌هایی کاملاً تنگ‌تر و تخصصی‌تر ( تا 2 سایز کوچکتر) انتخاب کنید.

 

نوع زیره (Sole)

زیره کفش تأثیر زیادی بر عملکرد شما دارد. دو نوع زیره رایج عبارتند از:

• نرم (Soft Sole):مناسب برای سطوحی که به انعطاف‌پذیری بیشتری نیاز دارند، مانند دیواره‌های داخل سالن یا صعودهای فنی.
• سخت (Stiff Sole): ایده‌آل برای صعودهای طولانی و دیواره‌های سنتی که نیاز به پشتیبانی بیشتری دارند.

 

شکل کفش (Shape)

شکل کفش، نحوه قرارگیری پا روی سنگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد. به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند:

• تهاجمی (Aggressive):طراحی خمیده برای صعودهای فنی و بولدرینگ
• معتدل (Moderate): برای سنگنوردی اسپرت و صعودهای چندطوله ایده‌آل است.
• صاف (Flat): برای سنگنوردی اسپرت و صعودهای چندطوله ایده‌آل است.

 

جنس رویه کفش سنگنوردی

رویه کفش معمولاً از چرم یا مواد مصنوعی ساخته می‌شود. هر کدام مزایا و معایب خود را دارند:

• چرم طبیعی:با گذشت زمان به شکل پای شما تغییر می‌کند، اما ممکن است کش بیاید.
• مواد مصنوعی:ثابت‌تر و بادوام‌تر هستند، اما انعطاف‌پذیری کمتری دارند.

 

نوع بسته شدن بند کفش سنگنوردی

• کشویی (Slip-On) :مناسب برای بولدرینگ و دیواره‌های داخل سالن
• چسبی (Velcro) :سریع و راحت برای پوشیدن و درآوردن
• بنددار (Laces):قابل تنظیم برای تناسب دقیق‌تر

 

نگهداری و مراقبت از کفش سنگنوردی

مراقبت صحیح از کفش‌های سنگنوردی می‌تواند عمر آن‌ها را به شکل چشمگیری افزایش دهد:

• تمیز کردن: پس از هر بار استفاده، کفش‌ها را از گرد و غبار و گل و لای تمیز کنید. از آب و صابون ملایم برای تمیز کردن لاستیک استفاده کنید تا چسبندگی آن حفظ شود.
• خشک کردن: هرگز کفش‌ها را در معرض نور مستقیم خورشید یا حرارت شدید (مانند رادیاتور) قرار ندهید. آن‌ها را در مکانی خشک و خنک و با تهویه‌ی مناسب قرار دهید تا به آرامی خشک شوند. می‌توانید از روزنامه‌ی مچاله شده در داخل کفش برای جذب رطوبت استفاده کنید.
• ذخیره‌سازی: کفش‌ها را در کیسه‌ی پارچه‌ای و به دور از نور مستقیم خورشید و گرما نگهداری کنید. از قرار دادن آن‌ها در پلاستیک یا فضاهای بسته و بدون تهویه خودداری کنید.
• رعایت بهداشت پا: همیشه پاهای خود را قبل از پوشیدن کفش تمیز و خشک نگه دارید تا از بوی بد و رشد باکتری‌ها جلوگیری شود.
• لژ گذاری مجدد (Resole): زمانی که لاستیک زیرین کفش ساییده شد، به جای خرید کفش سنگنوردی جدید، می‌توانید آن را برای لژ گذاری مجدد به یک متخصص بسپارید. این کار به صرفه‌تر است و به محیط زیست نیز کمک می‌کند.

 

قیمت خرید کفش سنگنوردی

کفش‌های سنگنوردی از لحاظ قیمت متفاوت هستند. اگر تازه‌کار هستید، نیازی به خرید کفش‌ سنگنوردی گران‌قیمت ندارید. مدل‌های میان‌رده نیز عملکرد خوبی ارائه می‌دهند.

 

انتخاب کفش سنگنوردی یک فرآیند شخصی است و هیچ “بهترین” کفشی برای همه وجود ندارد. بهترین انتخاب کفش سنگنوردی ، کفشی است که بهترین فیت را برای پای شما دارد و متناسب با سطح مهارت و نوع صعودهای شما باشد. با در نظر گرفتن نکات مطرح شده در این راهنما و صرف زمان کافی برای پرو کردن مدل‌های مختلف، می‌توانید انتخابی آگاهانه داشته باشید که نه تنها راحتی شما را تضمین می‌کند، بلکه به شما کمک می‌کند تا پتانسیل واقعی خود را در دنیای عمودی سنگنوردی به نمایش بگذارید. به یاد داشته باشید که سنگنوردی یک سفر است و کفش شما، همراه وفاداری در این سفر خواهد بود.

انتخاب کفش سنگنوردی مناسب بستگی به نوع فعالیت، سطح تجربه، و ترجیحات شما دارد. با در نظر گرفتن فاکتورهای گفته شده، می‌توانید کفشی را انتخاب کنید که به شما کمک کند عملکرد بهتری داشته باشید و از سنگنوردی لذت بیشتری ببرید. اگر هنوز مطمئن نیستید، با کارشناسان ما در فروشگاه ستجهیزات سنگنوردی ریم راک مشورت کنید و بهترین کفش را انتخاب کنید.