گره سنگنوردی : آموزش گام به گام پرکاربردترین گره‌ها برای هر سنگنورد

گره سنگنوردی

در دنیای هیجان‌انگیز و پرچالش سنگنوردی، ایمنی حرف اول را می‌زند و در این میان، آشنایی و تسلط بر گره سنگنوردی از اهمیت حیاتی برخوردار است. یک گره سنگنوردی صحیح و محکم می‌تواند تفاوت بین یک صعود موفق و یک حادثه ناگوار باشد. گره‌ها نه تنها شما را به طناب و هارنس متصل می‌کنند، بلکه در ساخت کارگاه، سیستم‌های حمایت و فرود، و حتی در شرایط اضطراری نقش اساسی دارند.

این مقاله به شما کمک می‌کند تا با پرکاربردترین گره سنگنوردی و نکات فنی مربوط به آن‌ها آشنا شوید، اما به خاطر داشته باشید که یادگیری عملی تحت نظر یک مربی مجرب و تمرین مستمر، شرط اصلی تسلط بر این مهارت حیاتی است.

مفاهیم پایه در گره سنگنوردی، گره‌زنی و ایمنی

قبل از آنکه وارد جزئیات گره سنگنوردی مختلف شویم، لازم است با اصطلاحات و مفاهیم پایه‌ای که در گره‌زنی به کار می‌روند، آشنا شویم. درک این اصول به شما کمک می‌کند تا ساختار گره‌ها را بهتر درک کرده و آن‌ها را با دقت بیشتری اجرا کنید. همچنین، شناخت ویژگی‌های یک گره سنگنوردی ایمن و تاثیر آن بر مقاومت طناب، زیربنای یک صعود آگاهانه و مطمئن است. به یاد داشته باشید که هر اشتباه کوچکی در این مراحل می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد، بنابراین توجه به جزئیات بسیار مهم است.

آناتومی یک گره سنگنوردی

هر گره سنگنوردی از اجزا و بخش‌های مشخصی تشکیل شده است که شناخت آن‌ها برای درک نحوه تشکیل گره و همچنین تشخیص صحیح یا غلط بودن آن ضروری است. این اصطلاحات به شما کمک می‌کنند تا دستورالعمل‌های گره‌زنی را به درستی دنبال کنید و با زبان مشترک دنیای سنگنوردی آشنا شوید. فهمیدن اینکه کدام بخش طناب چه نقشی در گره سنگنوردی ایفا می‌کند، پایه و اساس یادگیری اصولی گره‌ ها است.

• • طناب اصلی: این بخش به قسمت بلندتر و عمدتاً ثابت طناب اشاره دارد که پس از زدن گره، بار اصلی را تحمل می‌کند. این قسمت معمولاً به رول، لنگرگاه یا هم‌طناب متصل است.
  • سر آزاد طناب : این قسمت، بخش متحرک و کوتاهتر طناب است که شما با آن گره را می‌زنید. سر آزاد طناب از طریق پیچش‌ها و حلقه‌ها، ساختار اصلی گره را شکل می‌دهد.
  • حلقه (Loop): به یک خم ساده در طناب گفته می‌شود که طناب از روی خود عبور می‌کند. این حلقه می‌تواند باز یا بسته باشد و پایه بسیاری از گره‌ها را تشکیل می‌دهد.
  • خم (Bend): گره‌ای است که برای اتصال دو طناب به یکدیگر استفاده می‌شود. مانند گره فیشرمن که دو طناب مجزا را به هم متصل می‌کند.
  • پیچ (Bight): زمانی شکل می‌گیرد که طناب به صورت یک حلقه U شکل خم شود، بدون اینکه دو سر آن از روی هم عبور کنند. در این حالت، طناب‌ها در کنار یکدیگر موازی قرار می‌گیرند.
  • گره پایه (Knot Base): به هسته یا ساختار اصلی گره که پس از کشیدن کامل و مرتب شدن، بار را تحمل می‌کند، گفته می‌شود. این بخش باید به درستی و محکم شکل گرفته باشد

ویژگی‌های یک گره خوب سنگنوردی

همه گره‌ها برای سنگنوردی مناسب نیستند و یک گره سنگنوردی مناسب باید ویژگی‌های خاصی داشته باشد تا ایمنی سنگنورد را تضمین کند. این ویژگی‌ها شامل قابلیت اطمینان، حداقل کاهش مقاومت طناب، سهولت باز شدن پس از تحمل بار و سادگی در یادگیری و بازرسی است. انتخاب گره‌ای که تمامی این معیارها را برآورده کند، کلید یک صعود ایمن و بدون دغدغه است و به شما اطمینان می‌دهد که در لحظات حساس، گره شما قابل اعتماد خواهد بود.

• • • ایمنی: گره سنگنوردی نباید تحت فشار، تکان یا در طول زمان باز شود. این مهم‌ترین ویژگی یک گره سنگنوردی خوب است و باید اطمینان حاصل شود که گره به هیچ وجه خود به خود باز نمی‌شود.
    • قدرت : یک گره سنگنوردی خوب باید حداقل کاهش را در مقاومت طناب ایجاد کند. هر گره‌ای به دلیل پیچش‌ها و خم‌ها، باعث کاهش مقاومت طناب می‌شود، اما این کاهش باید در حد قابل قبول و ایمن باشد.
    • قابلیت باز شدن: پس از تحمل بار سنگین، گره باید به نسبی آسانی قابل باز شدن باشد. گره‌ای که به سختی باز می‌شود، می‌تواند در مواقع حساس باعث اتلاف وقت و انرژی شود.
    • سادگی : گره سنگنوردی باید به راحتی قابل یادگیری و زدن صحیح باشد. گره‌های پیچیده که امکان اشتباه در زدن آن‌ها زیاد است، برای شرایط عملی سنگنوردی توصیه نمی‌شوند.
    • قابلیت بازرسی : با یک نگاه بتوان صحت و درستی گره را تشخیص داد. این ویژگی برای چک کردن گره سنگنوردی هم توسط خود شخص و هم توسط هم‌طناب حیاتی است.

کاهش قدرت طناب توسط گره‌ها

یکی از مهم‌ترین نکات فنی که هر سنگنورد باید از آن آگاه باشد، این است که هر گره‌ای که روی طناب زده می‌شود، به صورت ذاتی باعث کاهش مقاومت کششی آن طناب می‌شود. این پدیده به دلیل ایجاد نقاط تمرکز تنش در طناب به هنگام خم شدن و پیچیدن آن در گره رخ می‌دهد. میزان کاهش قدرت بسته به نوع گره سنگنوردی ، قطر طناب و حتی کیفیت طناب متفاوت است، اما درک این مفهوم به شما کمک می‌کند تا با دقت بیشتری گره‌های خود را انتخاب کرده و از سلامت طناب و ایمنی خود مطمئن باشید.

• • دیتای فنی: برآوردها نشان می‌دهد که گره‌ها می‌توانند مقاومت طناب را بین 20% تا 60% کاهش دهند. این میزان بسته به نوع گره و طناب متفاوت است.
    • گره بولین تک طناب (Single Bowline) ممکن است تا 30% کاهش قدرت ایجاد کند.
    • گره سنگنوردی هشت دنبال شونده (Figure-Eight Follow Through) معمولاً حدود 20-25% کاهش قدرت دارد.
    • گره فیشرمن دوبل (Double Fisherman’s) که بسیار محکم است، می‌تواند تا 40% از قدرت طناب بکاهد.
  • این کاهش قدرت به این معنا نیست که گره‌ها ناامن هستند؛ بلکه به این معنی است که طناب در محل گره، نقطه ضعف بالقوه دارد.
  • اهمیت: انتخاب گره‌های با کارایی بالا و زدن صحیح آن‌ها، باعث می‌شود که این کاهش قدرت به حداقل برسد و ایمنی حفظ شود. همچنین، استفاده از طناب‌های با کیفیت و دارای استانداردهای لازم اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

نکات ایمنی حیاتی در گره‌زنی

یادگیری گره‌ها تنها نیمی از مسیر است؛ رعایت نکات ایمنی در هر مرحله از زدن، کشیدن و بازرسی گره‌ها، نیمه دیگر و حیاتی این مسیر را تشکیل می‌دهد. حتی یک گره سنگنوردی صحیح که به درستی کشیده نشده یا بازرسی نشده باشد، می‌تواند خطرناک باشد. این نکات برای اطمینان از عملکرد صحیح گره در لحظات حساس و جلوگیری از هرگونه لغزش یا باز شدن ناخواسته طراحی شده‌اند و همواره باید قبل از هر صعود به دقت رعایت شوند.

• • کشیدن گره (Dressing the Knot): پس از زدن فرم اولیه گره، باید طناب‌ها را به دقت کشید و محکم کرد تا هیچگونه شلختگی یا فضای اضافی در گره وجود نداشته باشد. هر حلقه باید به خوبی در جای خود قرار گیرد.
  • مرتب کردن گره (Tidying the Knot): گره باید تمیز و مرتب به نظر برسد. این کار نه تنها به زیبایی گره کمک می‌کند، بلکه باعث می‌شود که بازرسی آن آسان‌تر شده و از گیر کردن یا آسیب دیدن طناب جلوگیری شود.
  • گره پشت بند (Backup Knot / Stopper Knot): برای افزایش ضریب ایمنی، به خصوص در گره‌های اتصال به هارنس یا گره‌های رابط، استفاده از یک گره ساده (Overhand) یا فیشرمن ساده در انتهای سر آزاد طناب الزامی است. این گره از رد شدن سر آزاد از گره اصلی جلوگیری می‌کند.
  • بازرسی مداوم (Continuous Inspection): قبل از هر صعود، هم خودتان و هم هم‌طناب باید تمامی گره‌ها (گره اتصال به هارنس، گره ابزار حمایت، گره لنگرگاه و …) را به دقت بازرسی کنید. این بازرسی باید شامل لمس و کشیدن گره نیز باشد تا از سفتی و درستی آن اطمینان حاصل شود.

آموزش گام به گام پرکاربردترین گره‌ها در سنگنوردی

در این بخش، به سراغ مهم‌ترین و پرکاربردترین گره‌هایی می‌رویم که هر سنگنورد باید آن‌ها را به خوبی بشناسد و بتواند به درستی اجرا کند. برای آموزش گره سنگنوردی ، توضیحات گام به گام همراه با تصاویر راهنما ارائه خواهد شد تا فرآیند یادگیری تسهیل شود. درک کاربرد اصلی هر گره و نکات فنی آن به شما کمک می‌کند تا در موقعیت‌های مختلف، انتخاب درستی داشته باشید و ایمنی خود و هم‌طناب‌هایتان را تضمین کنید. تمرین مکرر این گره‌ها کلید تسلط بر آن‌هاست.

گره هشت (Figure-Eight Follow Through / Re-threaded Figure-Eight)

گره هشت، بدون شک، پرکاربردترین و مطمئن‌ترین گره برای اتصال سنگنورد به هارنس خود است. این گره به دلیل ساختار ساده، قابلیت بازرسی آسان و ایمنی فوق‌العاده‌اش، به استاندارد طلایی اتصال در سنگنوردی تبدیل شده است. یادگیری صحیح این گره سنگنوردی ، اولین قدم برای هر سنگنورد مبتدی است و اشتباه در آن می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری داشته باشد. این گره پایه و اساس بسیاری از فعالیت‌های صعودی شما خواهد بود.

• • کاربرد اصلی: اتصال مستقیم و ایمن سنگنورد به حلقه اتصال هارنس .
  • نحوه زدن :
    • ابتدا یک گره سنگنوردی هشت ساده در فاصله مناسبی از انتهای طناب بزنید.
    • سر آزاد طناب را از داخل حلقه اتصال هارنس عبور دهید.
    • سپس سر آزاد را به موازات گره هشت اصلی و دقیقاً از مسیر آن، به عقب برگردانید و گره را “بازسازی” کنید.
    • اطمینان حاصل کنید که مسیر طناب‌ها دقیقاً دنبال می‌شود و هیچ پیچشی وجود ندارد.
    • گره را به خوبی بکشید و مرتب کنید.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • عدم عبور صحیح از حلقه اتصال هارنس (بسیار خطرناک).
    • نزدن گره پشتیبان (Stopper Knot) در انتهای سر آزاد طناب.
    • شل بودن گره (عدم کشیدن صحیح).
    • تکه طناب اضافی بسیار بلند یا بسیار کوتاه در انتها.
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: بسیار ایمن و قابل اعتماد، آسان برای بازرسی بصری، قابلیت اطمینان بالا حتی تحت شوک بار.
    • معایب: پس از تحمل بار سنگین، ممکن است کمی دشوار باز شود.
    • کاهش قدرت طناب: حدود 20-25% (یکی از کمترین کاهش‌ها در بین گره‌های اتصال).

گره هشت دولا (Figure-Eight on a Bight)

 

گره هشت دو لا، نسخه دیگری از خانواده گره‌های هشت است که به شما امکان می‌دهد یک حلقه ثابت و بسیار محکم در میانه یا انتهای یک طناب ایجاد کنید. این گره سنگنوردی برای ایجاد لنگرگاه‌ها، اتصال به نقاط ثابت یا تقسیم نیرو در سیستم‌های حمایتی بسیار کاربردی است. سادگی در زدن و استحکام بالای آن، این گره را به انتخابی ایده‌آل برای بسیاری از کاربردها در سنگنوردی تبدیل کرده است و در هر شرایطی می‌توانید به آن اعتماد کنید.

• • • • کاربرد اصلی: ایجاد یک حلقه ثابت (Loop) در هر نقطه از طناب، ساخت لنگرگاه‌ها (Anchors)، اتصال ابزارها.
      • نحوه زدن:
        • ابتدا یک پیچ (Bight) در طناب ایجاد کنید (طناب را به صورت U شکل خم کنید).
        • با استفاده از این پیچ، یک گره هشت ساده بزنید.
        • گره را بکشید و مرتب کنید.
      • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
        • شل زدن گره.
        • عدم کشیدن کامل گره.
        • استفاده از آن در مواردی که نیاز به باز شدن سریع و آسان است (چون پس از بارگذاری محکم می‌شود).
      • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
        • مزایا: بسیار ایمن و قوی، قابلیت اطمینان بالا، آسان برای بازرسی.
        • معایب: مانند گره هشت دنبال شونده، پس از تحمل بار سنگین باز کردن آن می‌تواند دشوار باشد.
        • کاهش قدرت طناب: مشابه گره هشت دنبال شونده، حدود 20-25%.

گره بولین (Bowline Knot)

گره بولین، گره‌ای کلاسیک است که برای ایجاد یک حلقه ثابت در انتهای طناب استفاده می‌شود و به دلیل قابلیت باز شدن نسبتاً آسانش حتی پس از تحمل بار، شهرت دارد. این گره در دریانوردی بسیار رایج است، اما در سنگنوردی به دلیل ویژگی‌های خاص خود، نیاز به دقت بیشتری دارد. گرچه برخی سنگنوردان حرفه‌ای از آن برای اتصال به هارنس استفاده می‌کنند، اما برای مبتدیان و در شرایط عمومی، گره سنگنوردی هشت به دلیل امنیت بالاتر و سادگی بازرسی، ارجحیت دارد.

• • کاربرد اصلی: ایجاد یک حلقه ثابت در انتهای طناب، اتصال طناب به نقاط ثابت مانند درخت یا ستون. در برخی موارد خاص به عنوان گره اتصال به هارنس (با احتیاط فراوان و گره پشتیبان قوی).
  • نحوه زدن:
    • (روش خرگوش از لانه): یک حلقه کوچک (سوراخ) در طناب ایجاد کنید.
    • سر آزاد طناب را از داخل این سوراخ عبور دهید.
    • سر آزاد را به دور طناب اصلی بپیچید.
    • سپس سر آزاد را دوباره از همان سوراخ به سمت پایین برگردانید.
    • گره را بکشید و مرتب کنید.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • نزدن گره پشتیبان الزامی در انتهای سر آزاد طناب (بدون گره سنگنوردی پشتیبان، گره بولین بسیار ناامن است).
    • شل زدن گره و عدم کشیدن دقیق آن.
    • استفاده از بولین تک برای اتصال به هارنس توسط افراد کم تجربه.
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: پس از تحمل بار سنگین، نسبتاً آسان باز می‌شود.
    • معایب: بدون گره سنگنوردی پشتیبان بسیار ناامن است (مخصوصاً در صورت لرزش). بازرسی آن نسبت به گره هشت پیچیده‌تر است.
    • کاهش قدرت طناب: حدود 25-30% (گاهی بیشتر از گره هشت). برای ایمنی بیشتر، نسخه‌های تقویت شده مانند “گره بولین دوبل” (Double Bowline) یا “گره بولین Y” (Yosemite Bowline) توصیه می‌شوند.

گره سنگنوردی دو سر طناب دوبل (Double Fisherman’s Knot / Double Bend)

گره سنگنوردی فیشرمن دوبل یا دوسر طناب دولا، یک گره فوق‌العاده محکم و ایمن برای اتصال دو سر طناب به یکدیگر است. این گره به ویژه برای اتصال طناب‌های فرود در مسیرهای چندطوله یا برای ساخت حلقه‌های پروسیک که نیاز به استحکام بالا دارند، ایده‌آل است. اگرچه پس از تحمل بار بسیار محکم می‌شود و باز کردن آن دشوار است، اما اطمینان از عدم باز شدن آن تحت هیچ شرایطی، این سختی را توجیه می‌کند. این گره سنگنوردی برای اتصال دائمی یا نیمه‌دائمی طناب‌ها کاربرد دارد.

• • کاربرد اصلی: اتصال دو سر طناب به یکدیگر، ساخت حلقه‌های طناب (مانند حلقه‌های پروسیک)، ساخت بند حمایت (Sling) با طناب.
  • نحوه زدن:
    • هر دو سر طناب را کنار هم قرار دهید.
    • با سر آزاد طناب اول، دو دور حول طناب دوم و سر آزاد طناب اول (که از زیر رد شده) بپیچید و سپس سر آزاد را از داخل این دو پیچ عبور دهید.
    • همین کار را با سر آزاد طناب دوم انجام دهید.
    • هر دو گره را به آرامی به سمت یکدیگر بکشید تا روی هم قرار گیرند و محکم شوند.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • عدم پیچاندن کافی (باید حداقل دو دور باشد).
    • عدم کشیدن دقیق گره‌ها به سمت یکدیگر تا کاملاً روی هم بنشینند.
    • کوتاه بودن بیش از حد سر آزاد.
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: بسیار قوی و ایمن، مقاومت بالا در برابر لغزش، برای اتصال دائمی ایده‌آل است.
    • معایب: پس از بارگذاری سنگین، باز کردن آن بسیار دشوار یا غیرممکن است.
    • کاهش قدرت طناب: حدود 30-40%.

گره پروسیک (Prusik Knot)

گره پروسیک یک گره اصطکاکی حیاتی است که به شما امکان می‌دهد روی یک طناب دیگر (طناب اصلی) صعود کرده، خود را در فرود حمایت کنید، یا حتی در سیستم‌های بالابر و نجات از آن بهره ببرید. این گره با ایجاد اصطکاک کنترل شده بر روی طناب اصلی، در زمان بارگذاری محکم شده و با برداشتن بار، آزاد می‌شود. کاربرد وسیع این گره سنگنوردی ، آن را به یکی از مهارت‌های ضروری برای هر سنگنورد پیشرفته تبدیل کرده است و در شرایط اضطراری می‌تواند جان‌تان را نجات دهد.

• • کاربرد اصلی: صعود از طناب ثابت، خودحمایت در فرود، نجات و بالاکشی ، اتصال اضطراری.
  • نحوه زدن:
    • یک حلقه پروسیک (معمولاً با طنابچه قطر کمتر، 6-8 میلی‌متر، که با گره فیشرمن دوبل بسته شده) را به دور طناب اصلی بپیچید.
    • ابتدا دو دور کامل، سپس یک دور دیگر از داخل حلقه‌های قبلی عبور دهید (مجموعا سه دور).
    • سر آزاد حلقه را از پیچ‌ها رد کنید و گره را بکشید.
    • کارابین یا ابزار حمایتی خود را به حلقه پروسیک متصل کنید.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • استفاده از حلقه پروسیک با قطر نامناسب (باید کوچکتر از طناب اصلی باشد، معمولاً 60-80% قطر طناب).
    • نزدن تعداد پیچ‌های کافی (بستگی به قطر طناب دارد، معمولاً 3 پیچ).
    • شل بودن گره (عدم کشیدن دقیق).
    • استفاده از آن روی طناب یخ‌زده یا بسیار خیس (کارایی آن کاهش می‌یابد).
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: عملکرد عالی در ایجاد اصطکاک قابل کنترل، کاربردهای متنوع در نجات و صعود، نسبتاً آسان برای زدن.
    • معایب: در برخی شرایط (طناب یخ‌زده یا بسیار خیس) کارایی آن کاهش می‌یابد. در صورت بارگذاری ناگهانی و شدید، ممکن است به طناب آسیب بزند.
    • مقاومت: میزان اصطکاک و نگهداری آن به تفاوت قطر طناب اصلی و طنابچه پروسیک و تعداد پیچ‌ها بستگی دارد.

گره کلاو هیج (Clove Hitch)

 

گره سنگنوردی کلاو هیج، گره‌ای سریع و بسیار کارآمد است که برای اتصال طناب به یک کارابین یا میل (Stub) استفاده می‌شود. این گره قابلیت تنظیم آسان طول طناب را حتی تحت بار جزئی دارد و برای ساخت لنگرگاه‌ها، اتصال به نقاط ثابت و یا تنظیم طول بندهای حمایت بسیار مفید است. سادگی و سرعت عمل این گره سنگنوردی ، آن را به ابزاری ضروری در مجموعه گره‌های هر سنگنورد تبدیل کرده است، به خصوص در شرایطی که نیاز به تنظیمات سریع وجود دارد.

• • کاربرد اصلی: اتصال طناب به کارابین (معمولاً کارابین HMS یا قفل شونده)، ساخت و تنظیم طول لنگرگاه‌ها، اتصال به نقاط ثابت.
  • نحوه زدن:
    • می‌توان آن را به دو روش “تک دست” یا “با استفاده از کارابین” زد.
    • (روش تک دست): یک حلقه رو به بالا و یک حلقه رو به پایین ایجاد کنید. حلقه رو به بالا را روی حلقه رو به پایین قرار دهید.
    • هر دو حلقه را به طور همزمان روی کارابین قرار دهید.
    • گره سنگنوردی را بکشید.

• • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • شل بودن گره (باید محکم روی کارابین بنشیند).
    • عدم دقت در جهت‌گیری صحیح حلقه‌ها.
    • استفاده از کارابین نامناسب (فقط کارابین‌های HMS یا بزرگ و قفل شونده).
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: بسیار سریع و آسان برای زدن، قابلیت تنظیم طول طناب حتی تحت بار، ایمنی بالا در صورت زدن صحیح.
    • معایب: اگر به درستی کشیده نشود یا روی کارابین کوچک استفاده شود، ممکن است بلغزد.
    • کاهش قدرت طناب: نسبتاً کم (حدود 25-30% در مقایسه با سایر گره‌ها).

گره حمایت (Munter Hitch)

گره سنگنوردی ماشه یا حمایت یک ابزار حمایت و فرود اضطراری فوق‌العاده کاربردی است که فقط با یک کارابین HMS یا کارابین گلابی شکل قابل استفاده است. این گره اصطکاک لازم را برای کنترل طناب فراهم می‌کند و می‌تواند در مواقعی که ابزار حمایت استاندارد در دسترس نیست، جان‌تان را نجات دهد. اگرچه به دلیل ایجاد پیچش در طناب برای حمایت‌های طولانی توصیه نمی‌شود، اما دانستن آن برای هر سنگنورد، به خصوص در شرایط اضطراری یا هنگام صعودهای چندطوله، یک مهارت ضروری محسوب می‌شود.

• • کاربرد اصلی: حمایت (Belaying) و فرود (Rappelling) در مواقع اضطراری بدون ابزار حمایت خاص (فقط با یک کارابین HMS).
  • نحوه زدن:
    • طناب را از یک کارابین HMS عبور دهید.
    • یک حلقه در طناب ایجاد کنید و آن را دوباره از داخل کارابین عبور دهید به طوری که یک شکل “S” مانند در داخل کارابین ایجاد شود.
    • سر آزاد طناب (سمت حمایت کننده) باید در سمت بازشونده کارابین قرار گیرد.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • استفاده از کارابین نامناسب (فقط HMS یا گلابی شکل).
    • نگه نداشتن سر آزاد طناب (کنترل لازم برای اصطکاک).
    • عدم استفاده از گره پشتیبان در فرودهای طولانی.
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: بسیار ساده و سریع برای استفاده، تنها نیاز به یک کارابین HMS دارد، قابلیت کنترل خوب.
    • معایب: باعث پیچش شدید طناب می‌شود (به خصوص در حمایت‌های طولانی)، سایش بیشتری روی کارابین ایجاد می‌کند، در صورت عدم تسلط کنترل آن دشوار است.
    • مقاومت: اصطکاک کافی برای کنترل بار را فراهم می‌کند، اما به اندازه ابزارهای حمایت اختصاصی کارایی ندارد.

گره ته طناب(Overhand Knot)

گره گاردنر یا ته طناب، که به آن گره ساده هم گفته می‌شود، ابتدایی‌ترین و پایه‌ای‌ترین گره سنگنوردی در بسیاری از کاربردهاست. در سنگنوردی، این گره سنگنوردی به ندرت به تنهایی برای اتصال حیاتی استفاده می‌شود، اما نقش حیاتی آن به عنوان گره پشتیبان (Stopper Knot) در انتهای گره‌های اصلی مانند گره هشت، غیرقابل انکار است. همچنین، می‌توان از آن برای بستن تسمه‌ها یا ایجاد گره‌های ساده در طناب‌های نازک استفاده کرد. سادگی آن به معنای عدم اهمیتش نیست، بلکه نشان‌دهنده کاربرد گسترده آن در جزئیات ایمنی است.

• • کاربرد اصلی: گره پشتیبان (Stopper Knot) در انتهای سر آزاد گره‌های دیگر (مانند گره هشت)، اتصال تسمه‌های نازک، بستن موقت اشیاء.
  • نحوه زدن گره سنگنوردی:
    • یک حلقه ساده در طناب ایجاد کنید.
    • سر آزاد طناب را از داخل حلقه عبور دهید.
    • گره را بکشید.
  • نکات مهم و رایج‌ترین اشتباهات:
    • عدم کشیدن کامل و محکم گره (باید کاملاً بسته شود).
    • استفاده به عنوان گره اصلی برای اتصال حیاتی (به تنهایی بسیار ناامن است).
  • نکات فنی (مقاومت نسبی، مزایا و معایب):
    • مزایا: بسیار ساده و سریع برای زدن، کارآمد به عنوان گره پشتیبان.
    • معایب: به تنهایی بسیار ناامن برای کاربردهای حیاتی، کاهش قدرت طناب نسبتاً بالا.
    • کاهش قدرت طناب: حدود 40-50% (یکی از بالاترین کاهش‌ها).

 نکات پیشرفته و موقعیت‌های خاص

علاوه بر گره سنگنوردی پایه، برخی گره‌های پیشرفته‌تر نیز وجود دارند که در موقعیت‌های خاص یا برای کاربردهای تخصصی‌تر در سنگنوردی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این گره‌ها ممکن است پیچیدگی بیشتری داشته باشند، اما دانستن آن‌ها می‌تواند در شرایط دشوار، سیستم‌های ایمن‌تر و کارآمدتری را برای شما فراهم کند. آشنایی با این گره سنگنوردی به معنای ارتقاء سطح مهارت و توانایی شما در مقابله با چالش‌های متنوع سنگنوردی است و شما را برای صعودهای پیشرفته‌تر آماده می‌سازد.

گره باخمن (Bachmann Knot)

گره باخمن، یکی دیگر از گره‌های اصطکاکی است که عملکردی مشابه گره پروسیک دارد، اما مزیت اصلی آن در قابلیت باز و بسته شدن آسان‌تر حتی تحت بار و به خصوص هنگام استفاده با دستکش است. این گره سنگنوردیبرای صعود از طناب، سیستم‌های نجات و بالاکشی بسیار مفید است و نسبت به پروسیک، کنترل و انعطاف‌پذیری بیشتری را ارائه می‌دهد. این گره سنگنوردی معمولاً با یک کارابین یا یک ابزار حلقه بسته استفاده می‌شود تا اصطکاک لازم را ایجاد کند.

• • کاربرد: گره اصطکاکی برای صعود از طناب، خودحمایت، سیستم‌های بالاکشی.
  • نحوه زدن: طنابچه پروسیک را دور طناب اصلی و یک کارابین می‌پیچید، به طوری که هر بار پس از پیچیدن، طنابچه از داخل کارابین عبور کند.
  • نکات فنی: قابلیت حرکت آسان‌تر روی طناب، خصوصاً هنگام آزاد کردن بار، و عدم گیر کردن آن روی طناب حتی با دستکش.

گره پروانه آلپاین (Alpine Butterfly Knot)

گره پروانه آلپاین یک گره بسیار قوی و چندمنظوره است که قابلیت تحمل بار را در سه جهت متفاوت به صورت همزمان دارد. این ویژگی آن را برای ایجاد یک حلقه ثابت در میانه طناب، به خصوص در صعودهای چند نفره (برای اتصال افراد میانی به طناب) یا برای جدا کردن یک بخش آسیب‌دیده از طناب، بسیار ایده‌آل می‌سازد. استحکام و امنیت این گره سنگنوردی در برابر بارهای سه جهته، آن را به یک ابزار ضروری در صعودهای آلپاین و یخچال‌نوردی تبدیل کرده است.

• • کاربرد: ایجاد یک حلقه ثابت در میانه طناب که می‌تواند بار را در سه جهت تحمل کند (برای اتصال نفرات میانی به طناب در صعودهای تیمی، جدا کردن بخش آسیب‌دیده طناب).
  • نحوه زدن: با پیچاندن طناب به شکل خاص روی دست و سپس عبور یک حلقه از میان پیچ‌ها.
  • نکات فنی: بسیار قوی و پایدار، حتی پس از بارگذاری زیاد به نسبی آسانی باز می‌شود. کاهش قدرت طناب نسبتاً کم.

انتخاب گره مناسب برای هر موقعیت

همانطور که دیدیم، هر گره سنگنوردی کاربردها، مزایا و معایب خاص خود را دارد. انتخاب گره مناسب برای هر موقعیت، یک مهارت کلیدی است که با تجربه و دانش کافی به دست می‌آید. درک تفاوت‌ها و محدودیت‌های هر گره به شما کمک می‌کند تا همیشه ایمن‌ترین و کارآمدترین گزینه را انتخاب کنید و از خطرات احتمالی جلوگیری کنید. جدول زیر خلاصه‌ای از کاربردهای اصلی و ویژگی‌های کلیدی گره‌های مورد بحث را ارائه می‌دهد تا شما را در انتخاب یاری رساند.